Nhà tâm lý học kiệt xuất người Mỹ Robert Rosenthal đã từng làm một thí nghiệm rất thú vị trên
những con chuột tại trường đại học Harvard như sau:
Đầu tiên, ông phân những con chuột thí nghiệm thành hai nhóm. Ông giao nhóm A cho một tổ thí
nghiệm và nói với họ rằng:
— Các anh thật may mắn, đây đều là những con chuột được chọn lựa kỹ, chúng rất thông minh, rất
thích hợp để huấn luyện làm xiếc.
Sau đó giao nhóm còn lại cho một tổ thí nghiệm khác, ông cũng nói với họ:
— Các anh thật không may, những con chuột này chỉ là giống bình thường, chúng không mấy thông
minh, các anh hãy dùng phương pháp cơ bản nhất để huấn luyện chúng.
Hai nhóm nhân viên phòng thí nghiệm theo “hướng dẫn” tiến hành huấn luyện. Một thời gian sau,
ông cho tiến hành kết quả thực nghiệm đối với cả hai nhóm, phương pháp thực nghiệm là cho các con
chuột tự tìm đường ra khỏi mê cung.
Đối với chuột mà nói, việc chui qua những hang ổ để tìm thức ăn là bình thường. Nhưng suốt
chặng đường này có nhiều ngõ cụt, bắt buộc chúng phải ghi nhớ, chỉ có những con chuột thông minh
mới có thể ra khỏi được mê cung này. Kết quả buổi kiểm tra, chuột của nhóm A thông minh hơn nhiều
so với chuột của nhóm B, chúng rất nhanh đã ra khỏi mê cung.
Khi hoàn thành buổi thực nghiệm, Rosenthal nói với các nhân viên phòng thí nghiệm là ông tùy
tiện chọn ra những con chuột này mà không có sự lựa chọn nào cả, thật ra ông cũng không biết con
chuột nào thông minh hơn con nào. Rồi giao cho nhóm A bảo rằng nó rất thông minh, sau đó lại giao
cho nhóm B bảo rằng nó chỉ là những con chuột bình thường.
Do những nhân viên thuộc nhóm A đã cho rằng chúng là những con chuột thông minh, nên đã dùng
phương pháp đặc biệt để huấn luyện chúng. Kết quả, chuột ở nhóm này quả thật đã trở nên thông minh;
trái lại, chuột ở nhóm B đã được xem là chuột bình thường, nên dùng phương thức cơ bản nhất để
huấn luyện, kết quả những con chuột này không thông minh bằng
